IMPOSTOR SYNDROME

Wanneer val ik door de mand? Die vraag heb ik vroeger vaak gesteld. Wat best raar was, want ik deed het helemaal niet slecht. Alleen gaf ik mijzelf daar niet de credits voor. Het was stom geluk, heel hard werken of toch het beoordelingsvermogen van de ander die niet door had, dat er geen geweldig werk was geleverd.

Nu blijkt dat ze hier een naam voor hebben: Impostor syndrome, oplichters syndroom.

Ze noemen het ook wel 'De vloek van de slimme mensen'. Als je er last van hebt, ben je tenminste in goed gezelschap 😀

In 1978 werd hier voor het eerst over gesproken door psychologen Pauline Clance en Suzanne Imes. Wat voor mij een verrassing was, is hoeveel mensen hier in meer of minder mate last van hebben. Coach en bedrijfskundige Vreneli Stadelmaier, deed er onderzoek naar onder 600 mensen. Maar liefst 75% van de vrouwen en 50% van de mannen herkenden zich hierin.

Waar loop je tegenaan als ‘impostor’?

Wanneer je een nieuwe opdracht krijgt wordt je overvallen door belemmerende gedachtes als; ‘Ben ik wel goed genoeg voor deze opdracht?’ Doorgaans zijn daar 2 reacties op, vechten of vluchten.

Het vechten resulteert in keihard werken, een grondige voorbereiding, uitgebreide uitwerking en vele uren werk.

Het vluchten komt tot uitdrukking in het uitstellen, voor je uitschuiven en het vinden van vele uitvluchten.

Beide opties resulteren uiteindelijk wel in een opdracht die volbracht is. De ene door er veel tijd en energie in te steken, de ander door op het laatste moment een sprintje te trekken.

Beiden geven een gevoel van opluchting bij het afronden van de klus. Helaas is dat gevoel van korte duur. Ondanks de waarschijnlijk tevreden opdrachtgever, bagatelliseer je het geleverde werk en je eigen bijdrage; ‘Een ander doet het waarschijnlijk beter en met veel minder inspanningen’ of ‘Het was puur geluk…’.

In een extreem geval, weiger je de opdracht zelfs. Je vertrouwt er niet op, dat je het tot een goed resultaat brengt.

Of je nu keihard werkt, de boel uitstelt of de uitdaging helemaal niet aangaat, het resultaat blijft hetzelfde; je voelt je uiteindelijk een oplichter, een bedrieger (de Engelse termen vind ik goed de lading dekken: a fraud, an impostor). Met dit gevoel komt ook de angst om ontmaskerd te worden. En deze angst staat het accepteren van een nieuwe opdracht in de weg.

De vicieuze cirkel is rond.

Ik zei het al eerder, verrassend veel mensen hebben hier last van. Als je hier af en toe last van hebt, valt er goed mee te leven en te werken. Als je hier vaker last van hebt, kan het een probleem worden. Waarschijnlijk kom je er best ver mee, maar het terugkerende gevoel van onbekwaamheid tast je gevoel van welzijn aan. Het kan leiden tot verlies van creativiteit, verlies van daadkracht, verlies van opdrachten, verlies van inkomsten, stagnatie van je persoonlijke ontwikkeling, stilstand in je carrière, depressieve gevoelens en in het ergste geval een burn-out.

Als je hier meer last van hebt dan je lief is, heb ik 4 tips voor je om de impostor in jou een schop onder zijn kont te geven:

1 Successen internaliseren

Ik weet het, successen internaliseren… het klinkt verschrikkelijk  . Maar zolang jij je eigen successen niet erkent, twijfel je aan je eigen bekwaamheid.
Neem er even de tijd voor. Echt, het loont. Pak een groot vel papier. Teken hier een tijdlijn op en denk terug aan de basisschool, de middelbare school, je vervolgopleidingen, je eerste (bij)baantje, je tweede baan, je promotie, lastige keuzes die je hebt gemaakt, projecten die hebt volbracht, mijlpalen die hebt gehaald, sportprestaties, creatieve uitingen, dingen waar je echt trots op bent. Zet ze allemaal op de tijdlijn. Bekijk dan voor elk apart, welke obstakels je hebt ervaren en overwonnen. Wat heb je gedaan om deze obstakels te overwinnen? Welke kwaliteiten heb je ingezet? Wat is zo typerend aan jou, dat je het bereikt hebt? Vraag het eventueel aan de mensen om je heen. Schrijf dit op bij elke gebeurtenis op je tijdlijn.

Wat je nu hebt gemaakt is een overzicht van je sterke kanten, je kwaliteiten, je bekwaamheid. Neem even de tijd om dit echt binnen te laten komen. Lekker toch!

2 Ga je innerlijke criticus te lijf

Als je last hebt van dat vervelende stemmetje in je achterhoofd, dat telkens weer beweert dat je door de mand gaat vallen, dat je niet genoeg ervaring hebt, dat deze opdracht echt te hoog gegrepen is…

Grijp dan terug op tip 1 en gebruik wat je daar hebt geleerd over jezelf om de innerlijke criticus het zwijgen op te brengen. Bijvoorbeeld:

‘Ja, het is misschien een uitdagende opdracht, maar in het verleden heb ik meer dan genoeg vindingrijkheid/doorzettingsvermogen/creativiteit getoond om goed werk te leveren.’

3 Benader het met logica

Ik vond het een geruststellende gedachte dat ik niet de enige was met deze belemmerende gedachtes. Dat er verrassend veel mensen last van hebben. Als 50% van de mensen hier last van heeft, dan kan het niet anders, dan dat succesvolle mensen hier ook door geplaagd worden. En toch houden we met zijn allen de economie draaiende, zorgen we voor vooruitgang, vinden we van alles uit en creëren we de mooiste dingen. Dan kan echt niet, als we allemaal zo onbekwaam zijn als we denken…

Een ander leuk weetje: er bestaat ook nog zoiets als het Dunning-Kruger effect. Deze mensen zijn (in mijn ogen ) gezegend met onwetendheid. Ze voelen zich allesbehalve een oplichter en zijn vol vertrouwen in hun eigen kunnen, ze beseffen niet hoe weinig ze weten. En toch maken deze mensen carrière, krijgen ze dingen voor elkaar. Hoe kan dat? Door vallen en opstaan. Ze zijn namelijk wel in staat om te leren van hun fouten.

Dat leert mij dat het allemaal niet perfect hoeft te zijn. Al doende leert men.

4 Zoek een goede coach

Het probleem is dat we onze gedachtes klakkeloos aannemen voor de waarheid. Dat maakt het lastig om belemmerde gedachtes te toetsen aan de werkelijkheid. Een coach zal je belemmerende gedachtes, aannames en oordelen uitdagen zodat je met een frisse blik naar jezelf kunt kijken. Een goede coach helpt je ook om het in de praktijk te brengen.

As you think, so shall you become.
-Bruce Lee-

Hoe ga jij om met jouw impostor? Kun je wat hulp gebruiken? Neem dan contact met mij op voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek.